6 YÊU CẦU VẬN HÀNH AN TOÀN DÂY CHUYỀN MẠ TRONG NHÀ MÁY SẢN XUẤT
Vận hành an toàn dây chuyền mạ là yêu cầu bắt buộc nhằm bảo vệ người lao động và đảm bảo ổn định môi trường sản xuất. Bài viết đưa ra 6 yêu cầu kỹ thuật then chốt về bảo hộ lao động, thông gió và xử lý khí độc cho dây chuyền mạ trong nhà máy.
1. GIỚI THIỆU VỀ VẬN HÀNH AN TOÀN DÂY CHUYỀN MẠ
Dây chuyền mạ điện chứa nhiều hóa chất nguy hiểm như axit, kiềm, muối kim loại nặng và dòng điện lớn. Nếu không tuân thủ quy trình vận hành an toàn dây chuyền mạ, hậu quả có thể gây bỏng hóa chất, ngạt khí độc hoặc chập cháy thiết bị điện.
Các yêu cầu an toàn không chỉ giúp bảo vệ người lao động mà còn giảm thiểu thời gian dừng máy, tăng tuổi thọ hệ thống, và giúp nhà máy đạt chứng nhận ISO 45001 hoặc ISO 14001.
ETEK khuyến nghị xây dựng quy trình an toàn dựa trên tiêu chuẩn IEC 60364, OSHA 1910 và hướng dẫn kỹ thuật REACH – RoHS cho ngành mạ điện.
2. YÊU CẦU 1: SỬ DỤNG ĐẦY ĐỦ BẢO HỘ LAO ĐỘNG THEO ĐẶC THÙ DÂY CHUYỀN MẠ
Bảo hộ lao động là tuyến phòng thủ đầu tiên khi làm việc với axit, điện cực, khí độc và nhiệt độ cao.
Trang bị bắt buộc:
Kính bảo hộ chống hóa chất (ANSI Z87+)
Găng tay cao su neoprene chống acid > 12 mil
Giày ủng PVC chống ăn mòn
Mặt nạ lọc hơi VOC tiêu chuẩn NIOSH 3M 6200 + lọc 6001
Quần áo phủ chống hóa chất (Chemical-resistant PVC or Tychem®)
Tất cả PPE phải được kiểm định và cấp phát định kỳ. Công nhân phải được huấn luyện sử dụng và thay thế khi hỏng hóc.
2. YÊU CẦU 2: BỐ TRÍ HỆ THỐNG THÔNG GIÓ CỤC BỘ VÀ TỔNG THỂ
Thông gió trong khu vực mạ là yêu cầu bắt buộc để loại bỏ hơi acid, hơi kim loại và giảm nhiệt lượng.
Hệ thống nên kết hợp 2 cấp:
Thông gió cục bộ: hút chân không miệng bể, tốc độ hút ≥ 0.5 m/s
Thông gió tổng thể: tạo dòng khí tươi 6–8 lần thể tích phòng/giờ
Lọc sơ cấp: bụi acid bằng túi lọc không dệt
Lọc thứ cấp: màng lọc than hoạt tính hấp phụ khí độc (HCl, HNO₃, SO₂)
Ống dẫn nên sử dụng vật liệu chịu acid (FRP, PVC-U), quạt hút ly tâm chống ăn mòn có lưu lượng ≥ 5000 m³/h
3. YÊU CẦU 3: HỆ THỐNG XỬ LÝ KHÍ ĐỘC TRƯỚC KHI XẢ THẢI
Xử lý khí độc là yêu cầu bắt buộc trước khi xả khí ra môi trường theo quy chuẩn QCVN 19:2009/BTNMT.
Thông số kiểm soát:
pH khí thải: từ 6.5–8.5
Hàm lượng HCl, SO₂, NOx: < 20 mg/m³
Khí thải sau xử lý phải qua tháp hấp thụ 3 tầng (absorption tower)
Công nghệ phổ biến:
Rửa ướt bằng NaOH hoặc Na₂CO₃
Tháp than hoạt tính hấp phụ
Phun sương kết tủa khí độc bằng dung dịch phản ứng
Tích hợp cảm biến phát hiện khí rò rỉ (gas detector) tại điểm đặt bể
Các hãng tiêu biểu:
Cao cấp: Donaldson Filtration
Trung cấp: Camfil
Phổ thông: Longde Environmental
4. YÊU CẦU 4: ĐẢM BẢO AN TOÀN ĐIỆN TRONG KHU VỰC MẠ
Vận hành an toàn dây chuyền mạ yêu cầu đặc biệt nghiêm ngặt với hệ thống điện do sử dụng dòng điện DC lớn (500–5000A), môi trường ẩm ướt, ăn mòn cao.
Tủ điện và dây dẫn:
Tủ điện cách ly chuẩn IP65
Dây dẫn có vỏ bọc kép chịu axit (XLPE/PVC hoặc EPR/LSZH)
Cáp tiếp địa 25–50 mm², điện trở nối đất < 4 Ohm
Tích hợp ELCB 30mA, MCCB chống quá tải và bộ ngắt chống hồ quang
Toàn bộ mạch điều khiển PLC, cảm biến nên tách nguồn khỏi mạch lực
Sử dụng relay cách ly, chống nhiễu EMI cho tín hiệu điều khiển
5. YÊU CẦU 5: KIỂM TRA RÒ RỈ BỂ VÀ ĐƯỜNG ỐNG ĐỊNH KỲ
Các bể mạ thường chứa H₂SO₄, HNO₃, NaOH hoặc muối kim loại như NiSO₄, CuSO₄ – đều có khả năng ăn mòn cao nếu không được kiểm tra thường xuyên.
Tần suất:
Kiểm tra rò rỉ mỗi 30 ngày
Thử áp ống dẫn bằng nước sạch 1.5 bar
Sơn phủ kháng hóa chất bể mỗi 6–12 tháng
Sử dụng thiết bị:
Cảm biến rò rỉ (leak detector) đặt dưới bể
Cảm biến mực hóa chất siêu âm tránh tràn bể
Camera giám sát khu vực có nguy cơ cao
Sự cố rò rỉ không chỉ gây hư hỏng sản phẩm mà còn đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe công nhân và môi trường.
6. YÊU CẦU 6: HUẤN LUYỆN AN TOÀN VÀ CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN ĐỊNH KỲ
Đào tạo là yêu cầu then chốt trong vận hành an toàn dây chuyền mạ, đặc biệt cho công nhân mới, tổ trưởng ca và bộ phận kỹ thuật.
Nội dung huấn luyện:
Nhận biết rủi ro: điện giật, bỏng hóa chất, ngạt khí
Xử lý sự cố: rò rỉ khí, cháy, tắt nguồn khẩn cấp
Sử dụng đúng bảo hộ lao động
Hiểu nguyên lý hoạt động của hệ thống xử lý khí độc và thông gió
Đào tạo nên được tổ chức mỗi 6 tháng, có kiểm tra kết thúc và cấp chứng chỉ
Cần dán sơ đồ thoát hiểm, vị trí bình chữa cháy, công tắc dừng khẩn
7. TẠI SAO NÊN CHỌN ETEK TRONG TRIỂN KHAI DÂY CHUYỀN MẠ AN TOÀN
ETEK không chỉ thiết kế dây chuyền mạ mà còn xây dựng toàn bộ hệ thống vận hành an toàn dây chuyền mạ theo tiêu chuẩn IEC, OSHA và tiêu chuẩn ISO môi trường – an toàn.
Năng lực:
Cung cấp tủ điện đạt chuẩn IP65 – PLC Siemens
Thiết bị cảm biến rò rỉ, cảnh báo khí độc – Honeywell, Dräger
Quạt thông gió – Camfil, Teral, Longde
Thiết bị bảo hộ lao động – 3M, DuPont, Ansell
Thiết kế – lắp đặt hệ thống hút khí, xử lý khí độc cho nhiều nhà máy tại Đông Nam Á và Trung Đông
ETEK đảm bảo giải pháp toàn diện từ khảo sát – thiết kế – lắp đặt – hướng dẫn – vận hành – bảo trì định kỳ.
8. CÁC THƯƠNG HIỆU THIẾT BỊ AN TOÀN THEO PHÂN KHÚC
Cao cấp: 3M (Mỹ)
Mặt nạ chống hơi VOC, kính chống hóa chất, lọc bụi P100
Ứng dụng cho môi trường có khí Cl₂, HCl, SO₂, hơi kim loại nặng
Trung cấp: DuPont (Mỹ)
Quần áo Tychem®, găng tay chống hóa chất, áo phủ toàn thân
Đặc biệt phù hợp trong môi trường mạ axit và kiềm nồng độ cao
Phổ thông: Honeywell Safety (Pháp)
Găng tay Nitrile, khẩu trang than hoạt tính, mũ bảo hộ cách điện
Thiết kế nhẹ, phù hợp ca làm việc dài
9. KẾT LUẬN: AN TOÀN LÀ NỀN TẢNG CỦA SẢN XUẤT BỀN VỮNG
Vận hành an toàn dây chuyền mạ không chỉ bảo vệ con người mà còn giúp nhà máy vận hành ổn định, đạt tiêu chuẩn quốc tế và tránh rủi ro pháp lý – môi trường.
Việc tuân thủ các yêu cầu như bảo hộ lao động, thông gió, xử lý khí độc, kiểm tra rò rỉ, đào tạo an toàn định kỳ là yếu tố bắt buộc trong ngành xi mạ hiện đại.
ETEK cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp xây dựng hệ thống mạ an toàn – thông minh – bền vững, đáp ứng mọi yêu cầu trong và ngoài nước.
BÀI VIẾT LIÊN QUAN: