7 PHƯƠNG ÁN SỬA CHỮA BĂNG TẢI KHI GẶP SỰ CỐ CƠ KHÍ VÀ ĐIỆN

Sửa chữa băng tải là quy trình quan trọng để khôi phục hoạt động sản xuất khi xảy ra sự cố cơ khí hoặc lỗi điện điều khiển. Việc áp dụng đúng quy trình kỹ thuật không chỉ giúp giảm thời gian dừng máy mà còn đảm bảo an toàn cho công nhân, đồng thời duy trì hiệu suất tối đa cho dây chuyền.

Nội dung bài viết

1. Giới thiệu

Trong các nhà máy hiện đại, băng tải đóng vai trò xương sống trong việc vận chuyển nguyên vật liệu và thành phẩm. Một hệ thống băng tải tiêu chuẩn có thể hoạt động liên tục 20–22 giờ/ngày với tải trọng 30–50 kg/m. Tuy nhiên, sau 3–5 năm sử dụng, tỷ lệ hỏng hóc cơ khí và sự cố điện điều khiển thường tăng lên đến 35%.

Các sự cố phổ biến bao gồm: con lăn mòn hoặc kẹt, motor quá nhiệt, dây băng lệch hướng, hộp giảm tốc phát ra tiếng ồn bất thường, hoặc lỗi PLC khiến băng tải ngừng hoạt động đột ngột. Việc áp dụng 7 phương án sửa chữa băng tải dưới đây sẽ giúp doanh nghiệp khôi phục hệ thống nhanh chóng và an toàn.

2. Phương án 1: Thay con lăn trong sửa chữa băng tải

Con lăn là bộ phận dẫn hướng và nâng đỡ dây băng. Trung bình một con lăn có tuổi thọ 10.000–15.000 giờ hoạt động, tương đương khoảng 2–3 năm làm việc liên tục. Khi con lăn bị mòn hoặc hư vòng bi, hệ thống sẽ phát sinh rung động với biên độ > 2 mm/s RMS, gây lệch băng và tăng tiêu hao năng lượng 10–15%.

Quy trình thay con lăn gồm các bước:

Xác định vị trí con lăn hỏng qua đo rung động hoặc kiểm tra thủ công.
Ngắt nguồn điện toàn hệ thống để đảm bảo an toàn.
Tháo cụm gá, thay mới con lăn với ổ bi tiêu chuẩn SKF hoặc NSK, dung sai H7.
Cân chỉnh lực ép và thử tải với tốc độ vận hành 1.2–1.5 m/s.

Việc thay thế kịp thời giúp giảm 25% rủi ro dây băng bị rách và kéo dài tuổi thọ băng tải thêm 18–24 tháng.

3. Phương án 2: Sửa motor trong sửa chữa băng tải

Motor truyền động là bộ phận dễ hỏng nhất, chiếm đến 40% sự cố trong hệ thống. Các lỗi phổ biến bao gồm: quá nhiệt (> 90°C ở cuộn dây), mất pha, hỏng vòng bi, hoặc giảm mô-men do mòn chổi than (với motor DC).

Quy trình sửa motor băng tải:

Kiểm tra điện trở cách điện bằng Megger 500V, yêu cầu ≥ 1 MΩ.
Đo dòng hoạt động, so với định mức (thường 3.5–7.5 A cho motor 1.5–3 kW). Nếu vượt quá 15% cần bảo dưỡng ngay.
Vệ sinh quạt tản nhiệt, thay mỡ vòng bi với tiêu chuẩn NLGI số 2.
Nếu motor cháy cuộn dây, phải quấn lại bằng dây đồng có cách điện cấp F (chịu nhiệt 155°C).

Việc sửa motor đúng quy trình có thể tiết kiệm 30–40% chi phí so với thay mới và giảm nguy cơ dừng dây chuyền không kế hoạch tới 60%.

4. Phương án 3: Xử lý lỗi điện điều khiển trong sửa chữa băng tải

Trong hệ thống băng tải hiện đại, bộ điều khiển PLC và biến tần (VFD) là trung tâm xử lý tín hiệu. Khi xuất hiện lỗi điện điều khiển, băng tải có thể dừng đột ngột, chạy sai tốc độ hoặc đảo chiều ngoài ý muốn.

Các lỗi thường gặp:

PLC báo lỗi I/O do tiếp xúc kém.
Biến tần hiển thị lỗi OC (Overcurrent), OH (Overheat) hoặc UV (Undervoltage).
Cảm biến tiệm cận, cảm biến quang học bị bụi che, làm sai lệch tín hiệu dừng/khởi động.

Quy trình xử lý lỗi điện điều khiển:

Kiểm tra điện áp cấp vào PLC (24VDC ±5%). Nếu thấp hơn 22V, cần thay nguồn.
Đo dòng biến tần so với dòng định mức motor. Nếu vượt quá 120% trong 5 giây, hệ thống sẽ tự động ngắt.
Vệ sinh toàn bộ cảm biến bằng cồn isopropyl 90%, kiểm tra thời gian đáp ứng ≤ 2 ms.
Kiểm tra dây tín hiệu bằng máy đo cách điện, điện trở tối thiểu 10 MΩ.

Việc xử lý lỗi điện điều khiển kịp thời giúp giảm 70% nguy cơ ngừng sản xuất kéo dài và đảm bảo hệ thống hoạt động đúng chu kỳ.

5. Phương án 4: Căn chỉnh và thay dây băng trong sửa chữa băng tải

Dây băng là thành phần trực tiếp vận chuyển vật liệu, thường làm từ PVC, PU hoặc cao su chịu mài mòn. Sau 2–3 năm vận hành, dây băng có thể bị lệch, mòn, rách hoặc bong mối nối.

Các thông số kỹ thuật:

Độ dày dây băng: 3–12 mm tùy tải trọng.
Độ giãn dài tiêu chuẩn: ≤ 1.5% khi kéo tải.
Mối nối ép nhiệt phải chịu lực kéo ≥ 80% lực băng gốc.

Quy trình sửa chữa băng tải khi dây băng hỏng:

Ngắt điện, tháo căng dây bằng hệ thống căng thủy lực.
Kiểm tra độ lệch bằng thước đo laser, yêu cầu sai số ≤ 2 mm/1 m.
Nếu dây mòn quá 30% bề dày, tiến hành thay mới.
Sử dụng máy nối ép nhiệt 160–180°C trong 30 phút để nối dây băng PU.

Việc căn chỉnh và thay mới dây băng đúng kỹ thuật giúp giảm tiêu hao năng lượng 8–10% và kéo dài tuổi thọ dây lên tới 36 tháng.

6. Phương án 5: Sửa chữa hộp giảm tốc trong sửa chữa băng tải

Hộp giảm tốc truyền lực từ motor đến con lăn chủ động, thường hoạt động với mô-men 200–500 Nm. Sau một thời gian, hộp giảm tốc có thể phát tiếng ồn > 85 dB, rò rỉ dầu hoặc mòn bánh răng.

Các bước sửa chữa hộp giảm tốc:

Đo nhiệt độ dầu bôi trơn bằng camera hồng ngoại. Nhiệt độ an toàn ≤ 80°C.
Kiểm tra mức dầu, độ nhớt SAE 220–320. Nếu dầu đổi màu hoặc có cặn, phải thay ngay.
Tháo kiểm tra bánh răng, sai số mòn răng ≤ 0.05 mm. Nếu vượt mức, cần thay mới.
Đo độ rơ trục bằng đồng hồ so, độ lệch ≤ 0.03 mm.

Khi thực hiện đúng quy trình, hiệu suất hộp giảm tốc được phục hồi 95%, đồng thời giảm tiếng ồn xuống còn < 70 dB.

7. Phương án 6: Khắc phục sự cố con lăn chủ động và bộ truyền

Con lăn chủ động kết nối trực tiếp với motor và hộp giảm tốc. Khi gặp sự cố, băng tải sẽ mất lực kéo, trượt băng hoặc dừng hẳn.

Các lỗi điển hình:

Mặt cao su bọc con lăn bị mòn, hệ số ma sát giảm xuống < 0.3.
Bạc đạn mòn gây độ rơ > 0.05 mm, dẫn đến rung động và lệch dây băng.
Trục con lăn cong quá 0.02 mm trên chiều dài 500 mm, khiến tải phân bổ không đều.

Quy trình sửa chữa băng tải khi hỏng con lăn chủ động:

Đo lực kéo băng bằng load cell. Nếu lực kéo < 80% định mức, cần kiểm tra ngay.
Thay lớp bọc cao su dày 10–15 mm, độ cứng Shore A = 65–70.
Đo độ đồng tâm trục bằng đồng hồ so, yêu cầu sai số ≤ 0.01 mm.
Cân bằng động con lăn theo tiêu chuẩn G6.3 (ISO 1940).

Sau khi khắc phục, hiệu suất truyền động được cải thiện 20%, giảm trượt băng tới 85%.

8. Phương án 7: Kiểm tra và sửa chữa hệ thống an toàn điện

Ngoài motor và con lăn, hệ thống an toàn điện như công tắc dừng khẩn (E-stop), relay an toàn, cảm biến chống kẹt đóng vai trò quan trọng.

Các thông số kiểm định:

Thời gian phản ứng E-stop ≤ 100 ms.
Relay an toàn đạt tuổi thọ điện ≥ 1.000.000 lần đóng/ngắt.
Cảm biến chống kẹt (limit switch) có lực tác động ≤ 50 N, tuổi thọ cơ khí ≥ 2 triệu chu kỳ.

Quy trình sửa chữa băng tải với hệ thống an toàn điện:

Kiểm tra điện áp tại E-stop: 24 VDC ổn định.
Test relay bằng tải giả, đo thời gian đáp ứng bằng oscilloscope.
Nếu phát hiện độ trễ > 120 ms, phải thay relay mới chuẩn SIL2 hoặc SIL3.
Kiểm định cảm biến kẹt bằng cách tác động lực mô phỏng. Nếu vượt 55 N, cần thay thế.

Đảm bảo hệ thống an toàn điện hoạt động ổn định sẽ giảm 90% nguy cơ tai nạn lao động liên quan đến băng tải.

9. Biện pháp an toàn khi tiến hành sửa chữa băng tải

Khi tiến hành sửa chữa băng tải, cần tuân thủ nghiêm ngặt quy định an toàn:

Trước khi sửa chữa

Ngắt toàn bộ nguồn điện 3 pha, treo biển cảnh báo “Lock-out/Tag-out”.
Xả hết áp suất khí nén (nếu băng tải sử dụng khí).
Trang bị PPE: găng tay cách điện 1 kV, kính bảo hộ chống bụi, mũ chống va đập.

Trong khi sửa chữa

Đo lại điện áp dư, yêu cầu < 20 V trước khi chạm vào mạch.
Không đứng trên dây băng hoặc con lăn khi kiểm tra.
Dùng đồng hồ đo rung động để xác định tình trạng vòng bi thay vì nghe bằng tai.

Sau khi sửa chữa

Chạy thử không tải trong 10–15 phút.
Chạy thử có tải với 50% công suất, đo nhiệt độ motor ≤ 80°C và hộp giảm tốc ≤ 75°C.
Ghi chép toàn bộ dữ liệu vào nhật ký bảo trì.

10. Checklist bảo trì định kỳ trong sửa chữa băng tải

Một bảng kiểm tra định kỳ giúp doanh nghiệp giảm 50% sự cố bất ngờ:

Chu kỳ	Hạng mục kiểm tra	Tiêu chuẩn kỹ thuật	Công cụ đo kiểm
Hàng tuần	Dây băng	Độ lệch ≤ 2 mm/m	Thước laser
Hàng tháng	Con lăn	Biên độ rung ≤ 2 mm/s RMS	Máy đo rung
Hàng tháng	Motor	Dòng tải ≤ 110% định mức	Ampe kìm
Hàng quý	Hộp giảm tốc	Độ rơ trục ≤ 0.03 mm	Đồng hồ so
Hàng quý	Điện điều khiển	Sai số tín hiệu < 1%	Oscilloscope
Hàng năm	Hệ thống an toàn	E-stop < 100 ms, Relay SIL2	Thiết bị giả tải

Nhờ thực hiện checklist này, nhiều doanh nghiệp đã nâng hiệu suất OEE (Overall Equipment Effectiveness) của dây chuyền lên > 92%.

12. Tại sao chọn ETEK cho dịch vụ sửa chữa băng tải

ETEK là đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực sửa chữa băng tải, cung cấp giải pháp toàn diện từ chẩn đoán, thay thế linh kiện đến tối ưu hệ thống điều khiển.

Kinh nghiệm thực tiễn

Hơn 250 dự án đã triển khai thành công tại các khu công nghiệp lớn trên toàn quốc.
Có khả năng triển khai dịch vụ tại các khu vực quốc tế như Đông Nam Á, Trung Đông và Nam Á.

Năng lực kỹ thuật

Kỹ sư được đào tạo theo chuẩn quốc tế, am hiểu roller replacement, motor repair và electrical troubleshooting.
Trang thiết bị hiện đại: máy đo rung Fluke 810, camera nhiệt FLIR, máy phân tích chất lượng điện Hioki.
Dây chuyền kiểm tra motor và hộp giảm tốc theo tiêu chuẩn IEC 60034.

Dịch vụ trọn gói

Sửa chữa khẩn cấp trong 24 giờ.
Cung cấp phụ tùng chính hãng SKF, Siemens, ABB.
Dịch vụ bảo trì dự đoán (predictive maintenance) dựa trên IoT và AI.
Đào tạo vận hành an toàn cho đội ngũ kỹ thuật của khách hàng.

Cam kết

Giảm tối thiểu 60% sự cố đột xuất.
Tăng tuổi thọ dây chuyền băng tải thêm 20–30%.
Đảm bảo tuân thủ các quy định an toàn như ISO 12100, ISO 13849 và tiêu chuẩn Việt Nam QCVN.

13. Xu hướng sửa chữa băng tải trong công nghiệp 4.0

Trong kỷ nguyên công nghiệp 4.0, sửa chữa băng tải không còn dừng ở mức phản ứng khi sự cố xảy ra, mà đã chuyển sang mô hình thông minh, chủ động và tích hợp số.

Bảo trì dự đoán (Predictive Maintenance)

Ứng dụng cảm biến IoT để theo dõi độ rung, nhiệt độ, dòng điện motor theo thời gian thực.
AI phân tích dữ liệu để dự đoán sự cố trước 200–300 giờ vận hành.
Giúp doanh nghiệp giảm 45% chi phí bảo trì và tăng OEE lên trên 95%.

Tích hợp số hóa với MES/ERP

Toàn bộ dữ liệu sửa chữa được đồng bộ với hệ thống quản trị sản xuất.
Mỗi linh kiện con lăn, motor, hộp số đều có mã QR quản lý vòng đời.
Khi cần thay thế, hệ thống tự động đưa ra cảnh báo tồn kho phụ tùng.

Tiêu chuẩn hóa toàn cầu

Các khu vực như Đông Nam Á và Trung Đông đang chuẩn hóa tiêu chí sửa chữa băng tải theo ISO và IEC.
Doanh nghiệp Việt Nam nhờ vậy có thể dễ dàng kết nối chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ứng dụng công nghệ AR/VR trong đào tạo sửa chữa

Kỹ sư có thể sử dụng kính AR để nhìn thấy sơ đồ mạch điện hoặc hướng dẫn thay con lăn ngay trên thiết bị.
Giảm 35% sai sót trong thao tác thực tế.

14. Kết luận

Sửa chữa băng tải là giải pháp thiết yếu giúp nhà máy duy trì năng suất, giảm thiểu rủi ro và đảm bảo an toàn cho người lao động. Với 7 phương án gồm: thay con lăn, sửa motor, xử lý lỗi điện điều khiển, căn chỉnh dây băng, sửa hộp giảm tốc, khắc phục sự cố con lăn chủ động, và kiểm tra hệ thống an toàn điện, doanh nghiệp có thể khôi phục dây chuyền trong thời gian ngắn nhất.

Kết hợp cùng checklist bảo trì định kỳ và biện pháp an toàn chuẩn quốc tế, hiệu suất băng tải có thể tăng lên 20–25%, thời gian ngừng máy giảm 50%.

ETEK, với đội ngũ kỹ sư giàu kinh nghiệm và khả năng triển khai dự án tại Đông Nam Á, Trung Đông, Nam Á, cam kết mang lại giải pháp tối ưu, đảm bảo băng tải hoạt động ổn định, an toàn và sẵn sàng cho kỷ nguyên sản xuất thông minh.

BÀI VIẾT LIÊN QUAN:

Tư vấn các loại băng tải

Dịch vụ công nghệ khác của ETEK