HỆ THỐNG XỬ LÝ CHẤT THẢI NGUY HẠI

2.1 Cấu trúc hệ thống xử lý chất thải nguy hại

Một hệ thống xử lý chất thải nguy hại tiêu chuẩn thường bao gồm các cấu phần chính như sau:

• Khu tiếp nhận và phân loại chất thải theo mã CTNH
• Khu lưu giữ tạm thời: được thiết kế cách ly, có sàn chống thấm, mái che, thu gom nước rỉ.
• Lò đốt chất thải công nghiệp: sử dụng công nghệ đốt quay hoặc buồng đốt tĩnh, nhiệt độ 850–1200°C.
• Hệ thống xử lý khí thải: gồm tháp hấp phụ, lọc bụi tĩnh điện, hấp thụ khí axit.
• Khu xử lý tro xỉ sau đốt: tro xỉ được làm nguội, kiểm tra độc tính và hóa rắn nếu cần.
• Hệ thống xử lý nước rỉ độc hại: ứng dụng công nghệ RO, AOP, keo tụ và lọc sinh học.

2.2 Nguyên lý hoạt động hệ thống xử lý chất thải nguy hại

Quy trình bắt đầu từ khâu phân loại chất thải tại nguồn và dán nhãn theo mã CTNH, sau đó được vận chuyển đến khu lưu giữ tạm thời. Chất thải sau đó được đưa vào lò đốt chất thải, nơi diễn ra quá trình phân hủy nhiệt ở nhiệt độ cao nhằm phá vỡ cấu trúc phân tử độc hại.

Khí thải từ lò đốt được dẫn qua hệ thống hấp thụ và lọc bụi trước khi xả ra môi trường. Tro xỉ sau đốt được kiểm tra TCLP để xác định tính độc và tiến hành xử lý tro xỉ. Nước thải từ quá trình xử lý được thu gom riêng và đưa vào hệ thống xử lý nước rỉ độc hại.

Toàn bộ hệ thống được giám sát bằng SCADA, kiểm soát nhiệt độ, áp suất, lưu lượng và chỉ số khí thải theo thời gian thực.

3.1 Thông số kỹ thuật tiêu biểu

3.2 Tiêu chuẩn áp dụng

Hệ thống xử lý chất thải nguy hại phải tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn kỹ thuật sau:

• ISO 14001: Hệ thống quản lý môi trường
• ISO 45001: An toàn và sức khỏe nghề nghiệp
• Basel Convention: Kiểm soát vận chuyển xuyên biên giới chất thải công nghiệp nguy hại
• EN 303-5: Tiêu chuẩn châu Âu về thiết bị đốt chất thải

IEC 61010: Yêu cầu an toàn đối với hệ thống điều khiển SCADA

4.1 Lợi ích môi trường, vận hành và pháp lý

Việc đầu tư vào hệ thống xử lý chất thải nguy hại mang lại nhiều giá trị thực tiễn cho doanh nghiệp và xã hội:

Giảm thiểu rủi ro môi trường và sức khỏe
Xử lý triệt để chất thải công nghiệp nguy hại giúp ngăn chặn tình trạng ô nhiễm đất, nước, không khí và giảm nguy cơ tiếp xúc với các chất độc hại như kim loại nặng, dioxin, PCBs. Nhờ đó, doanh nghiệp bảo vệ sức khỏe người lao động và cộng đồng xung quanh.

Tuân thủ quy định pháp lý
Hệ thống đạt chuẩn giúp doanh nghiệp dễ dàng đáp ứng các yêu cầu của pháp luật về môi trường. Hồ sơ quản lý mã CTNH, kế hoạch vận hành, báo cáo định kỳ và giám sát tự động giúp giảm nguy cơ bị xử phạt và đình chỉ hoạt động do vi phạm pháp luật.

Nâng cao hình ảnh và trách nhiệm xã hội
Một doanh nghiệp có hệ thống xử lý chất thải nguy hại bài bản, minh bạch và hiệu quả sẽ được đánh giá cao về ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị), từ đó nâng cao uy tín thương hiệu, tăng khả năng hợp tác quốc tế và tiếp cận nguồn vốn xanh.

Tối ưu chi phí vận hành dài hạn
Chi phí xử lý thuê ngoài thường cao hơn 25–40% so với đầu tư hệ thống nội bộ. Đồng thời, việc chủ động trong xử lý giúp doanh nghiệp kiểm soát tiến độ sản xuất và tránh bị động khi thị trường xử lý thuê ngoài quá tải hoặc gián đoạn.

Tái chế và thu hồi tài nguyên
Một số hệ thống hiện đại tích hợp công nghệ tái chế dung môi, kim loại nặng hoặc chuyển hóa tro xỉ thành vật liệu xây dựng không nung. Điều này mang lại lợi ích kinh tế và giảm thiểu lượng chất thải phải chôn lấp.

4.2 Ứng dụng trong các ngành công nghiệp

Ngành hóa chất – dược phẩm – sơn
Đây là những lĩnh vực có lượng chất thải công nghiệp nguy hại cao, thường chứa dung môi dễ cháy, hợp chất hữu cơ độc hại hoặc chất oxy hóa mạnh. Việc áp dụng hệ thống đốt hai cấp, có kiểm soát khí thải VOC và khử dioxin là bắt buộc.

Ngành điện – điện tử – sản xuất pin
Phát sinh chất thải có chứa kim loại nặng (Pb, Cd, Hg), axit, kiềm và dung môi halogen. Giải pháp xử lý thường gồm hóa rắn tro xỉ, trung hòa hóa chất, hấp phụ và xử lý nước rỉ độc hại bằng màng lọc nano.

Ngành dầu khí – luyện kim – cơ khí
Các chất thải thường chứa dầu, bùn khoan, cặn mỡ, sơn công nghiệp và bụi kim loại. Hệ thống cần có cơ cấu tiền xử lý tách nước – tách dầu, sau đó chuyển sang lò đốt chất thải nhiệt độ cao.

Ngành sản xuất giấy – dệt nhuộm
Phát sinh các hợp chất hữu cơ màu, bùn thải, thuốc nhuộm và hóa chất chứa clo. Hệ thống thường ứng dụng kết hợp hấp phụ carbon, oxi hóa nâng cao và tách màu sinh học trong xử lý nước rỉ độc hại.

Ngành logistics – kho vận – y tế
Kho hàng chứa nhiều hóa chất tồn trữ lâu ngày, dễ bay hơi, có thể rò rỉ ra môi trường. Hệ thống cần có lưu giữ tạm thời đạt chuẩn, kiểm soát nhiệt độ, thông khí cưỡng bức và thiết bị cảnh báo sự cố.

5.1 Giải pháp toàn diện – thiết kế theo yêu cầu

ETEK cung cấp hệ thống xử lý chất thải nguy hại theo mô hình EPC trọn gói (Engineering – Procurement – Construction), đảm bảo đồng bộ từ khảo sát – thiết kế – lắp đặt – hiệu chỉnh – đào tạo vận hành – chuyển giao công nghệ. Tất cả thiết kế được hiệu chuẩn theo tiêu chuẩn ISO, Basel và yêu cầu từng loại mã CTNH.

5.2 Thiết bị công nghệ cao – hiệu suất ổn định

ETEK chỉ sử dụng thiết bị đạt chuẩn CE, TÜV, ISO, phù hợp với điều kiện vận hành tại Việt Nam và các nước trong khu vực. Tất cả lò đốt chất thải, thiết bị xử lý khí thải, tủ điều khiển, cảm biến khí, module xử lý nước rỉ độc hại đều có hiệu suất cao và tuổi thọ trên 10 năm.

5.3 Sẵn sàng triển khai dự án quốc tế

ETEK có kinh nghiệm triển khai dự án hệ thống xử lý chất thải nguy hại tại các khu vực như Đông Nam Á, Trung Đông và châu Phi. Đội ngũ chuyên gia đạt chứng chỉ quốc tế về môi trường (REACH, Basel), an toàn lao động (OSHA) và đấu nối hệ thống điều khiển thông minh.

5.4 Dịch vụ bảo trì chuyên nghiệp – phản hồi 24/7

ETEK xây dựng trung tâm O&M (Operation & Maintenance) gồm 3 lớp giám sát: hiện trường – trung tâm điều hành – phần mềm SCADA. Thời gian phản hồi sự cố kỹ thuật <24h và thay thế thiết bị trong vòng 48h nếu hư hỏng do nhà sản xuất.

5.5 Hệ thống vật tư dự phòng tại chỗ

ETEK chủ động lưu kho các vật tư thiết yếu như: cảm biến đo khí CO/NOx/SO₂, đầu đốt thay thế, hệ lọc carbon hoạt tính, van điện từ, màng lọc RO, hệ thống điều khiển SCADA PLC. Điều này giúp khách hàng không bị gián đoạn xử lý khi cần thay thế.

5.6 Thương hiệu thiết bị theo phân khúc

CÁC QUY ĐỊNH VÀ CAM KẾT QUỐC TẾ TRONG XỬ LÝ CHẤT THẢI NGUY HẠI

6.1 Basel Convention – Công ước quốc tế kiểm soát chất thải nguy hại

Hệ thống xử lý chất thải nguy hại trong các doanh nghiệp xuất khẩu, đầu tư nước ngoài hoặc có chuỗi cung ứng toàn cầu buộc phải tuân thủ các cam kết của Công ước Basel. Đây là công ước quốc tế nhằm kiểm soát việc vận chuyển xuyên biên giới chất thải công nghiệp nguy hại và bảo đảm việc xử lý không gây tác động tiêu cực đến môi trường.

Các nguyên tắc chính bao gồm:

• Ưu tiên giảm phát sinh tại nguồn
• Không được chuyển chất thải từ nước phát triển sang nước đang phát triển nếu không có năng lực xử lý
• Quản lý toàn trình từ phát sinh – phân loại – thu gom – xử lý – tiêu hủy

ETEK thiết kế hệ thống đáp ứng đầy đủ hướng dẫn Basel như:

• Cảm biến kiểm soát liên tục khí thải (CEMS)
• Ghi chép hồ sơ theo tuyến thời gian (tracking)
• Lưu trữ số liệu vận hành trong 5–10 năm
• Tuân thủ ngưỡng dioxin < 0.1 ng TEQ/Nm³

6.2 Stockholm Convention – Cam kết loại bỏ chất hữu cơ khó phân hủy (POPs)

Công ước Stockholm nhấn mạnh đến việc loại bỏ hoặc hạn chế phát thải các chất hữu cơ bền vững (Persistent Organic Pollutants) như:

• Dioxins, Furans
• PCB (Polychlorinated biphenyls)
• Chất bảo quản như DDT, Aldrin, Heptachlor…

Hệ thống xử lý chất thải nguy hại cần sử dụng công nghệ đốt ở nhiệt độ trên 1100°C trong buồng thứ cấp, duy trì thời gian lưu khí ít nhất 2 giây, nhằm đảm bảo phân hủy hoàn toàn các POPs.

Các hệ thống của ETEK tích hợp chức năng giám sát, tạo log vận hành theo chuẩn EN 13284-1, chứng nhận đầy đủ cho hoạt động tại thị trường EU, Mỹ, Nhật Bản.

SỐ HÓA HỆ THỐNG XỬ LÝ – TĂNG HIỆU SUẤT VẬN HÀNH

ETEK tích hợp phần mềm điều khiển và giám sát hệ thống xử lý bằng SCADA và IIoT (Internet vạn vật công nghiệp). Hệ thống số hóa bao gồm:

SCADA trung tâm

• Giao diện trực quan, giám sát toàn bộ hệ thống từ xa
• Theo dõi nhiệt độ buồng đốt, tốc độ gió cấp, áp suất buồng, nồng độ khí thải
• Phát cảnh báo khi có thông số vượt ngưỡng như SO₂, CO, NOx, dioxin

Phần mềm quản lý mã CTNH

• Tự động phân loại theo QCVN và Basel
• Tích hợp chức năng dán nhãn QR cho bao bì, thùng chứa
• Kết nối dữ liệu với phần mềm báo cáo môi trường định kỳ

Ứng dụng quản lý bảo trì

• Lập lịch vệ sinh lò đốt chất thải, thay vật liệu lọc, kiểm tra cách điện
• Cảnh báo tuổi thọ thiết bị, nhắc nhở kiểm định định kỳ

Việc số hóa hệ thống xử lý giúp tăng hiệu suất lên 10–20%, giảm tiêu hao nhiên liệu, giảm sai sót vận hành, đồng thời hỗ trợ kiểm toán môi trường dễ dàng hơn.

CASE STUDY: TRIỂN KHAI HỆ THỐNG XỬ LÝ TẠI NHÀ MÁY DƯỢC PHẨM

Khách hàng: Nhà máy sản xuất kháng sinh – khu công nghiệp Amata

Yêu cầu ban đầu:

• Phát sinh 1.5 tấn/ngày chất thải công nghiệp nguy hại gồm lọ thuốc, bùn phản ứng, hóa chất clo hữu cơ
• Phải xử lý nội bộ do không có đơn vị thuê ngoài đủ năng lực
• Đáp ứng quy định ISO 14001 và yêu cầu kiểm toán của đối tác Nhật Bản

Giải pháp ETEK:

• Thiết kế hệ thống xử lý chất thải nguy hại công suất 2 tấn/ngày
• Sử dụng lò đốt chất thải kiểu quay (rotary kiln), nhiệt độ 1150°C
• Kết hợp hấp phụ carbon và thiết bị ESP lọc bụi tĩnh điện
• Triển khai SCADA kết nối từ xa và dashboard theo dõi khí thải

Hiệu quả đạt được:

• Giảm thiểu 100% chi phí thuê ngoài (~200 triệu/tháng)
• Toàn bộ khí thải đạt tiêu chuẩn Basel và QCVN 61:2022/BTNMT
• Tăng chỉ số ESG, đạt ISO 14001 và ISO 45001
• Được đối tác Nhật ký kết gia hạn cung ứng 5 năm

KẾT LUẬN

Hệ thống xử lý chất thải nguy hại là hạ tầng bắt buộc đối với các ngành công nghiệp hiện đại và bền vững. Việc đầu tư bài bản giúp doanh nghiệp vừa đáp ứng pháp lý, vừa bảo vệ môi trường, đồng thời nâng cao uy tín thương hiệu trong mắt đối tác toàn cầu.

ETEK với kinh nghiệm hàng trăm dự án thành công trong nước và quốc tế, sẵn sàng là đối tác tin cậy cung cấp giải pháp toàn diện, kỹ thuật cao và cam kết đồng hành dài hạn.

Bài viết liên quan:

Hệ thống xử lý chất thải công nghiệp

Thị trường quốc tế