SỬA CHỮA LÒ HƠI GHI XÍCH

Lò hơi ghi xích là loại lò công nghiệp được sử dụng rộng rãi trong các nhà máy sản xuất có nhu cầu hơi lớn và liên tục. Khi xảy ra các sự cố như gãy trục xích, cháy mắt ghi, hoặc hỏng động cơ cấp liệu, việc sửa chữa lò hơi ghi xích kịp thời, đúng kỹ thuật là yếu tố then chốt để đảm bảo vận hành liên tục, giảm thiểu rủi ro và chi phí bảo trì lâu dài.

1. Giới thiệu về lò hơi ghi xích và các hư hỏng phổ biến

1.1 Cấu tạo cơ bản của lò hơi ghi xích

Lò hơi ghi xích (chain grate steam boiler) là loại lò hơi sử dụng hệ thống ghi xích chuyển động để đưa nhiên liệu rắn (than cám, trấu, mùn cưa, viên nén) vào buồng đốt. Hệ ghi xích gồm các mắt ghi liên kết thành chuỗi, được kéo bởi trục và động cơ, cho phép đốt cháy nhiên liệu liên tục và tự động xả tro xỉ.

Các bộ phận chính:

• Buồng đốt chính: vỏ chịu áp lực, chịu nhiệt, tích hợp gạch cách nhiệt hoặc bông gốm
• Ghi xích: mắt ghi (grate bar) chịu nhiệt độ cao, nối thành chuỗi trên khung dẫn hướng
• Trục truyền động ghi: gắn motor, hộp số, chịu lực kéo toàn bộ ghi
• Hệ thống cấp liệu: vít tải hoặc băng tải cấp nhiên liệu từ phễu xuống mặt ghi
• Quạt cấp gió (FD) – quạt hút (ID): điều phối khí đốt và xả khí thải
• Hệ thống sinh hơi: dàn ống nước/ống lửa trao đổi nhiệt
• Xử lý tro – xỉ: vít tải tro, băng tải hoặc xả đáy thủ công

1.2 Các hư hỏng thường gặp trong vận hành

Do hoạt động liên tục ở nhiệt độ cao và tải lớn, lò hơi ghi xích thường phát sinh một số hư hỏng cần được xử lý chuyên sâu:

Gãy trục xích:
Do quá tải, mỏi cơ học, căn chỉnh lệch tâm hoặc bôi trơn kém, dẫn đến trục ghi vỡ hoặc nứt, làm dừng toàn bộ ghi xích.

Cháy mắt ghi:
Nhiệt độ buồng đốt vượt ngưỡng 900–1000°C liên tục hoặc phân phối gió không đều gây cháy cục bộ, phá hỏng mắt ghi (thường bằng gang xám hoặc thép Cr thấp).

Hỏng động cơ cấp liệu:
Nguyên nhân gồm quá tải do tắc vít tải, mòn bạc đạn, chập vòng dây, cháy cuộn stator hoặc lỗi biến tần điều khiển.

Kẹt vít tải tro – xỉ:
Do tro nóng chưa nguội hoàn toàn, dính vào vít tải làm kẹt cứng, cháy motor xả xỉ.

Mòn má ghi dẫn hướng:
Dẫn đến ghi xích bị lệch, gây rung, tăng hao mòn mắt ghi, có nguy cơ tuột ghi.

Bám xỉ dày, tắc đường gió:
Làm giảm hiệu suất đốt, tạo điểm nóng cục bộ gây cong vênh các chi tiết chịu nhiệt.

2. Phân loại và nguyên nhân hư hỏng trong lò hơi ghi xích

2.1 Hư hỏng cơ khí – kết cấu

Gãy trục xích:

• Vật liệu trục không đạt tiêu chuẩn (thường yêu cầu thép 40Cr hoặc 42CrMo, độ cứng HB 260–300)
• Không đồng tâm giữa trục dẫn và ghi xích
• Momen xoắn vượt giới hạn thiết kế (>1200 Nm đối với ghi 2.5 m²)

Tuột hoặc lệch ghi xích:

• Má ghi dẫn hướng mòn quá 3 mm
• Ghi xích bị biến dạng, khớp nối lỏng
• Lỗi căn chỉnh trục – khung ghi

Gãy thanh kéo mắt ghi:

• Mắt ghi bị kẹt tro nóng, tải trọng cục bộ
• Sử dụng mắt ghi vật liệu gang FCD thay vì thép hợp kim

2.2 Hư hỏng nhiệt – chịu lửa

Cháy mắt ghi:

• Vật liệu chịu nhiệt không phù hợp (gang xám chỉ chịu 750–800°C)
• Phân bố gió không đều → tạo vùng oxy hóa mạnh cục bộ
• Khí thải có nhiệt độ vượt >950°C liên tục trong >4 giờ

Cong vênh khung dẫn hướng ghi:

• Không có lớp gạch chịu lửa bảo vệ
• Lò hoạt động liên tục 24/7, không có chu kỳ làm nguội

2.3 Hư hỏng động lực – điện – điều khiển

Hỏng motor cấp liệu hoặc motor ghi xích:

• Động cơ chạy quá tải liên tục, dòng kéo khởi động >250% In
• Không có bảo vệ quá dòng – mất pha
• Biến tần sai công suất, không phù hợp mômen tải

Hỏng sensor báo liệu hoặc cảnh báo quá tải:

• Sensor nhiệt bị lão hóa → sai lệch tín hiệu
• Môi trường bụi tro → sensor quang học dễ nhiễu

3. Các giải pháp sửa chữa lò hơi ghi xích theo từng nhóm lỗi

3.1 Sửa trục xích gãy – căn chỉnh đồng tâm

Quy trình sửa chữa:

• Gỡ toàn bộ khung ghi xích và các mắt ghi xung quanh khu vực hỏng
• Đo kiểm kích thước trục gãy, xác định vật liệu mới (khuyến nghị: 42CrMo, tôi + ram đạt độ cứng HB 280–320)
• Gia công trục mới trên máy tiện CNC, kiểm tra độ lệch tâm ≤ 0.02 mm
• Lắp trục bằng bạc đồng hoặc bạc composite, tra mỡ chịu nhiệt (Shell Gadus S3 V220)
• Căn chỉnh đồng tâm trục – bạc – khung trong sai số 0.05°

Thời gian thi công tiêu chuẩn: 18 – 24 giờ với 2–3 nhân công có kinh nghiệm.

3.2 Thay thế mắt ghi cháy – kiểm tra toàn bộ hệ ghi

Quy trình thay thế:

• Dừng lò và làm nguội ≤ 50°C
• Tháo toàn bộ mắt ghi hỏng, kiểm tra phần liên kết, khung đỡ
• Vệ sinh, cạo xỉ, làm sạch khớp nối
• Chọn mắt ghi mới bằng vật liệu Cr-Mo hoặc SUS310S, chịu nhiệt đến 1100°C
• Bôi lớp phủ chống xỉ (anti-slag coating) lên mắt ghi trước khi lắp

Khuyến nghị: Nên thay đồng bộ ≥ 25% mắt ghi tại cùng vùng để tránh chênh lệch nhiệt – cơ học.

3.3 Sửa động cơ cấp liệu – kiểm tra hệ truyền động

Các bước xử lý:

• Kiểm tra điện trở cuộn dây, cách điện (≥10 MΩ tại 500VDC)
• Thử động cơ không tải, đo dòng A-phase (≤ In x 1.1)
• Mở kiểm tra vòng bi, bôi mỡ mới
• Đối với động cơ hỏng nặng: thay động cơ 3 pha 380V, 4 cực, công suất từ 1.5 – 5.5 kW tùy tải
• Kiểm tra biến tần: hiệu chỉnh thông số, kiểm tra bảo vệ quá tải, dòng rò

Thời gian xử lý: Từ 4–8 giờ, tùy mức độ hư hỏng và thiết bị thay thế sẵn có.

4. Xử lý các sự cố về khí đốt – nhiệt – gió trong lò hơi ghi xích

4.1 Tối ưu hóa hệ thống cấp gió và hút gió sau sửa chữa

Hệ thống gió cấp (FD) và gió hút (ID) đóng vai trò điều phối luồng không khí phục vụ cho quá trình cháy và duy trì áp suất buồng đốt ổn định. Khi lò hơi ghi xích gặp sự cố mất ổn định nhiệt độ hoặc áp suất, cần kiểm tra và sửa chữa hệ thống này ngay.

Các vấn đề thường gặp:

• Gió cấp yếu → lửa cháy đỏ, đọng xỉ, cháy không hoàn toàn
• Gió hút không đủ → áp suất buồng đốt tăng, trào khói, rung vách
• Mất cân bằng giữa FD và ID → tiêu hao điện năng, rối lửa

Giải pháp sửa chữa và hiệu chuẩn:

• Kiểm tra motor quạt (FD/ID): cách điện ≥5 MΩ, dòng tải ≤110% In
• Thay cánh quạt bị mòn (đặc biệt là cánh nhôm): thay bằng hợp kim CrNi hoặc thép CT3 phủ chống mài mòn
• Cân chỉnh lại VFD theo sơ đồ PID: tỷ lệ cấp gió sơ cấp/thứ cấp ~ 70/30
• Gắn cảm biến áp suất buồng đốt: giữ áp suất lò từ -3 đến -5 mmAq
• Gắn cảm biến nhiệt độ và lưu lượng khí thải để giám sát hiệu suất cháy

Thông số chuẩn sau sửa chữa:

4.2 Khắc phục hiện tượng đóng xỉ dày, cháy lệch

Hiện tượng đóng xỉ dày trên ghi xích không chỉ làm tăng tổn thất nhiệt mà còn gây lệch lửa, đốt không đều và cháy cục bộ dẫn đến cháy mắt ghi.

Nguyên nhân chính:

• Không đủ gió dưới mặt ghi
• Than ướt, kích thước không đều → cháy chậm, tích tro
• Xỉ tro bị cháy chưa hoàn toàn do tốc độ ghi quá nhanh

Giải pháp xử lý:

• Tăng lưu lượng gió dưới mặt ghi lên mức 25–30% tổng gió cấp
• Lắp bộ phân phối gió đa điểm (zoning duct) dưới ghi
• Sử dụng vật liệu chống bám xỉ phủ lên mắt ghi
• Tối ưu hóa tốc độ ghi xích: 0.15–0.25 m/phút
• Tăng tốc độ xả xỉ hoặc lắp thêm vít tải phụ

5. Kiểm tra – thay thế các thiết bị cảm biến và điều khiển

Lò hơi ghi xích hiện đại thường tích hợp hệ thống cảm biến giám sát các thông số vận hành quan trọng: áp suất, nhiệt độ, O₂, lưu lượng gió, mức nhiên liệu.

Hư hỏng phổ biến:

• Cảm biến nhiệt (thermocouple, RTD) sai số lớn do mỏi nhiệt hoặc oxi hóa
• Sensor O₂ xuống cấp → báo sai giá trị, gây điều khiển sai
• Biến tần lỗi: mất dữ liệu, không khởi động được

Giải pháp sửa chữa:

• Thay cảm biến nhiệt độ: dùng loại K-type hoặc Pt100, vỏ bọc inox 316
• Thay sensor O₂ dạng zirconia, hiệu chuẩn bằng khí mẫu
• Lập trình lại PLC, cập nhật firmware VFD
• Gắn relay bảo vệ nhiệt cho động cơ, kiểm tra đầu ra analog/digital I/O

6. Thời gian sửa chữa và khuyến nghị kỹ thuật theo từng hạng mục

7. Ước tính chi phí sửa chữa lò hơi ghi xích điển hình (tham khảo)

Tổng chi phí cho một đợt sửa chữa trung bình: khoảng 120 – 180 triệu VNĐ, thời gian dừng lò: 1.5 – 2.5 ngày tùy tình trạng và khả năng cấp vật tư.

8. Các thương hiệu nổi bật cung cấp thiết bị cho lò hơi ghi xích theo phân khúc

Việc lựa chọn thiết bị thay thế, phụ tùng sửa chữa cho lò hơi ghi xích cần cân nhắc chất lượng, độ tương thích và khả năng cung ứng nhanh. Dưới đây là ba hãng quốc tế tiêu biểu theo từng phân khúc:

8.1 Phân khúc cao cấp – JINNENG (Trung Quốc)

Jinneng là thương hiệu uy tín trong lĩnh vực lò hơi công suất lớn và công nghệ đốt sinh khối. Các sản phẩm của Jinneng nổi bật với:

• Hệ ghi xích làm mát bằng nước, chịu nhiệt >1100°C
• Mắt ghi bằng thép hợp kim Cr-Ni, tuổi thọ >30.000 giờ
• Hệ thống điều khiển DCS tích hợp SCADA, hỗ trợ O₂ feedback
• Cung cấp đầy đủ phụ tùng: trục xích, má ghi, motor cấp liệu, cánh quạt hợp kim

Phù hợp cho các nhà máy nhiệt điện, giấy, gỗ MDF công suất lớn tại Đông Nam Á và Trung Đông.

8.2 Phân khúc trung cấp – ERK Eckrohrkessel (Đức)

ERK là hãng thiết kế lò hơi theo tiêu chuẩn Châu Âu với trọng tâm là hiệu suất cao và tối ưu diện tích trao đổi nhiệt.

• Cấu trúc ống lửa xoắn tối ưu phân bố nhiệt
• Ghi xích composite với cơ chế tự làm sạch
• Phụ kiện đồng bộ: motor SEW, cảm biến O₂ Siemens, inverter Schneider
• Các thiết bị đạt chuẩn EN 12952, CE, RoHS

Phù hợp với các nhà máy có yêu cầu cao về môi trường và khả năng tái sử dụng nhiệt.

8.3 Phân khúc phổ thông – KS Boiler (Hàn Quốc)

KS Boiler chuyên cung cấp lò hơi ghi xích và phụ kiện phổ thông, dễ vận hành và bảo trì, phù hợp với các nhà máy vừa và nhỏ.

• Mắt ghi gang dẻo FCD dễ thay thế, độ dày 20–25 mm
• Motor cấp liệu sử dụng hộp số bánh vít, công suất từ 0.75–5.5kW
• Biến tần Hyundai, cảm biến nhiệt Autonics
• Có sẵn nhiều loại phụ tùng thay thế thông dụng tại thị trường Việt Nam

Được sử dụng phổ biến tại các nhà máy dệt, thực phẩm, thức ăn gia súc tại Đông Dương và Nam Á.

9. Tại sao nên chọn ETEK khi sửa chữa lò hơi ghi xích

9.1 Kinh nghiệm thực tế với các dự án trong và ngoài nước

ETEK đã triển khai thành công hơn 300 dự án sửa chữa và nâng cấp lò hơi ghi xích, trong đó có:

• Nhà máy giấy (20 tấn/h) tại Campuchia – thay hệ ghi xích mới hoàn toàn
• Nhà máy thực phẩm tại Indonesia – xử lý sự cố gãy trục ghi, cháy mắt ghi
• Nhà máy nông sản Việt Nam – sửa động cơ cấp liệu 7.5kW + tối ưu quạt gió

Chúng tôi có khả năng cung cấp dịch vụ sửa chữa chuyên sâu tại các khu vực như Đông Nam Á, Trung Đông và châu Phi, tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế về kỹ thuật, môi trường và an toàn vận hành.

9.2 Dịch vụ sửa chữa toàn diện – phản ứng nhanh 24/7

ETEK sở hữu đội ngũ kỹ sư chuyên sâu về:

• Cơ khí – gia công chính xác: trục xích, bạc đạn, khung dẫn hướng
• Điện – tự động hóa: motor, biến tần, PLC – HMI – SCADA
• Nhiệt – khí động học: điều phối quạt FD – ID, phân tích O₂, tuning PID

Gói dịch vụ sửa chữa linh hoạt:

• Sửa chữa tại chỗ 24h (gãy trục, thay mắt ghi, thay motor cấp liệu)
• Định kỳ kiểm tra toàn bộ lò mỗi 6 tháng
• Kèm theo báo cáo kỹ thuật, hồ sơ ảnh hiện trường, video nghiệm thu

9.3 Hệ thống phụ tùng sẵn kho – kỹ thuật cao, bảo hành rõ ràng

ETEK có kho phụ tùng hơn 500 chủng loại cho lò hơi ghi xích:

• Mắt ghi gang, Cr-Ni, SUS310S
• Trục xích, bánh răng, hộp số ghi
• Động cơ cấp liệu – hút tro – ghi xích (1.5–15 kW)
• Biến tần, cảm biến nhiệt, cảm biến O₂, relay bảo vệ

Cam kết:

• Cung cấp phụ tùng trong 24–48 giờ tại khu vực Đông Nam Á
• Bảo hành 12 tháng, hỗ trợ kỹ thuật trọn đời với khách hàng nâng cấp hệ thống
• Có sẵn tài liệu kỹ thuật, bản vẽ lắp đặt, hướng dẫn sửa chữa chi tiết

10. Kết luận

Sửa chữa lò hơi ghi xích là công việc kỹ thuật đòi hỏi sự hiểu biết toàn diện về cơ khí – nhiệt – điện – điều khiển. Việc xử lý không đúng kỹ thuật có thể dẫn đến dừng lò dài ngày, mất sản lượng hơi, thiệt hại vật tư và tăng rủi ro cháy nổ.

Với dịch vụ sửa chữa chuyên sâu, ETEK mang lại:

• Giải pháp kỹ thuật toàn diện – hiệu quả – bền vững
• Thời gian xử lý nhanh – tối ưu chi phí
• Khả năng triển khai tại các khu vực quốc tế, phù hợp yêu cầu kỹ thuật và khí hậu

Từ sửa chữa đơn lẻ như gãy trục xích, cháy mắt ghi, đến tổng thể như nâng cấp toàn bộ hệ cấp liệu, hệ quạt và điều khiển – ETEK là đối tác tin cậy để đồng hành lâu dài cùng các nhà máy trong và ngoài nước.

Sản phẩm và dịch vụ liên quan:

• TƯ VẤN CÁC LOẠI LÒ HƠI KHÁC
• LẮP ĐẶT LÒ HƠI GHI XÍCH
• BẢO TRÌ LÒ HƠI GHI XÍCH
• NÂNG CẤP LÒ HƠI GHI XÍCH
• SỬA CHỮA LÒ HƠI GHI XÍCH
• THỊ TRƯỜNG QUỐC TẾ