BẢO TRÌ LÒ HƠI NƯỚC NÓNG

Nội dung bài viết

Lò hơi nước nóng là thiết bị thiết yếu trong các hệ thống cấp nhiệt công nghiệp và dân dụng. Để duy trì hiệu suất hoạt động ổn định, an toàn và tiết kiệm năng lượng, việc bảo trì lò hơi nước nóng định kỳ là điều bắt buộc, bao gồm các hạng mục như vệ sinh bộ trao đổi nhiệt, kiểm tra van an toàn, và bảo trì cảm biến áp suất.

1. Giới thiệu về lò hơi nước nóng và tầm quan trọng của bảo trì

1.1 Khái niệm và ứng dụng của lò hơi nước nóng

Lò hơi nước nóng là thiết bị nhiệt hoạt động ở áp suất thấp (thường dưới 6 bar), gia nhiệt nước đến mức nhiệt độ từ 60–150°C để cung cấp cho các ứng dụng sưởi ấm hoặc cấp nhiệt quy trình. Các lĩnh vực sử dụng phổ biến:

Hệ thống sưởi trung tâm trong khách sạn, trường học, bệnh viện
Gia nhiệt gián tiếp trong bồn chứa, thiết bị trao đổi nhiệt
Quá trình làm sạch, tiệt trùng trong công nghiệp thực phẩm
Cung cấp nước nóng sinh hoạt cho các khu dân cư

Thông số kỹ thuật cơ bản:

Công suất: 200.000–5.000.000 kcal/h
Nhiệt độ nước: 80–140°C
Áp suất vận hành: 1–6 bar
Nhiên liệu: DO, gas, biomass hoặc điện trở
Vật liệu vỏ: thép carbon SS400, hoặc thép không gỉ AISI 304

1.2 Tầm quan trọng của công tác bảo trì định kỳ

Khi vận hành liên tục trong thời gian dài, các bộ phận trong lò hơi nước nóng sẽ bị mài mòn, bám cáu cặn, gây giảm hiệu suất và tiềm ẩn rủi ro mất an toàn:

Cáu cặn trong ống trao đổi nhiệt làm giảm hệ số truyền nhiệt 30–40%
Van an toàn bị rò hoặc kẹt, không đảm bảo áp suất tối đa
Cảm biến áp suất, nhiệt độ sai lệch, dẫn đến điều khiển không chính xác
Bộ đốt bị đóng muội than gây tiêu hao nhiên liệu tăng 15–25%
Bơm tuần hoàn quá tải, nhiệt độ nước dao động lớn

Bảo trì đúng cách giúp:

Duy trì hiệu suất nhiệt >90%
Giảm tiêu thụ nhiên liệu 10–20%
Giữ độ ổn định nhiệt độ nước ±1.5°C
Ngăn chặn cháy khô, nổ áp do lỗi cảm biến
Tuân thủ quy chuẩn an toàn công nghiệp và tiêu chuẩn quốc tế

2. Các hạng mục bảo trì lò hơi nước nóng quan trọng

2.1 Vệ sinh bộ trao đổi nhiệt – Heat Exchanger Cleaning

Bộ trao đổi nhiệt là nơi truyền năng lượng từ khí nóng buồng đốt sang nước trong ống. Nếu có cặn bám (scale) hoặc muội than (soot), hiệu suất truyền nhiệt giảm mạnh.

Dấu hiệu nhận biết cần vệ sinh:

Nhiệt độ khí thải tăng >220°C dù tải không đổi
Chênh lệch nhiệt độ nước vào – ra nhỏ hơn thiết kế
Tăng tiêu hao nhiên liệu >10%
Xuất hiện âm thanh bất thường trong ống lửa hoặc ống nước

Phương pháp bảo trì:

Súc rửa hóa chất tuần hoàn bằng dung dịch HCl 5–8% hoặc Na₃PO₄
Sử dụng thiết bị làm sạch bằng áp lực nước (≥120 bar) và chổi xoay mềm
Kiểm tra độ dày cáu cặn bằng máy đo siêu âm (UT thickness gauge)
Làm sạch muội than bằng máy hút chân không chuyên dụng và que đánh muội

Tần suất đề xuất:

6 tháng/lần đối với nước cứng hoặc nhiên liệu DO
12 tháng/lần với hệ thống sử dụng nước mềm, nhiên liệu sạch

Lợi ích mang lại:

Tăng hiệu suất truyền nhiệt ≥20%
Giảm nhiệt độ khí thải xuống dưới 180°C
Giảm thời gian làm nóng, tiết kiệm 5–10% chi phí vận hành
Kéo dài tuổi thọ thiết bị trao đổi nhiệt thêm 2–4 năm

2.2 Kiểm tra van an toàn – Safety Valve Check

Van an toàn là thiết bị bảo vệ cuối cùng của lò hơi nước nóng, có nhiệm vụ xả áp khi áp suất vượt quá ngưỡng thiết kế nhằm tránh sự cố nổ hoặc rò rỉ nguy hiểm.

Các sự cố thường gặp:

Van bị kẹt không mở do cáu cặn, rỉ sét hoặc muội đốt
Lò bị mất áp do van xả không kín
Áp suất cài đặt sai lệch > ±0.5 bar
Lò vận hành nhưng không xả được khi vượt áp

Quy trình kiểm tra kỹ thuật:

Tháo van ra khỏi thân lò để kiểm tra ngoại quan, độ rơ lò xo, đĩa van
Kiểm tra lực lò xo bằng thiết bị lực kế lò xo
Vệ sinh đĩa van, thân van, thay gioăng nếu có dấu hiệu lão hóa (thường làm bằng PTFE hoặc Inconel)
Thử xả hơi áp suất kiểm tra ở mức 1.1 lần áp suất làm việc (theo tiêu chuẩn EN ISO 4126)
Ghi nhận áp suất đóng – mở và xác nhận độ kín sau xả

Chu kỳ kiểm tra:

6 tháng/lần đối với hệ thống hoạt động liên tục
12 tháng/lần với hệ thống tải không đổi

Kết quả đạt được:

Đảm bảo lò không vượt quá áp suất thiết kế
Giảm thiểu nguy cơ cháy nổ do quá áp
Ổn định hoạt động hệ thống điều áp – điều nhiệt
Đáp ứng yêu cầu kiểm định an toàn của cơ quan quản lý

2.3 Bảo trì cảm biến áp suất – Pressure Sensor Maintenance

Cảm biến áp suất là thiết bị đo lường quan trọng trong hệ thống điều khiển tự động của lò hơi nước nóng, giúp kích hoạt bơm nước, kiểm soát quạt gió và phát hiện trạng thái quá áp.

Các lỗi phổ biến:

Cảm biến báo áp sai (chênh lệch ±1 bar so với thực tế)
Chập chờn tín hiệu do hơi nước hoặc chất lỏng lọt vào buồng cảm biến
Mất tín hiệu 4–20mA do đứt dây, oxi hóa chân cắm
Không có chức năng tự hiệu chuẩn hoặc không hỗ trợ tín hiệu số

Phương án bảo trì:

Làm sạch cổng kết nối bằng khí khô và dung dịch isopropyl alcohol
Kiểm tra điện trở tín hiệu và hiệu chuẩn lại bằng bộ giả lập tín hiệu (calibrator 4–20mA)
Thay thế cảm biến nếu sai số lớn hơn 2% toàn dải hoặc không có khả năng bù trừ nhiệt
Ưu tiên sử dụng cảm biến áp suất màng hoặc điện dung chống ăn mòn, dải đo 0–10 bar
Lắp thêm bộ bảo vệ chống quá áp hoặc bình ngưng tụ (pressure snubber) nếu làm việc ở nhiệt độ cao

Lợi ích kỹ thuật sau bảo trì:

Tín hiệu đo chính xác, ổn định ±0.25%
Điều khiển bơm và van mượt mà, không dao động nhiệt độ hoặc áp suất
Tăng tuổi thọ cảm biến từ 3–5 năm
Tích hợp dễ dàng vào hệ thống điều khiển PLC, SCADA

3. Thương hiệu thiết bị lò hơi nước nóng nổi bật trên thế giới

Việc lựa chọn thiết bị chất lượng cao từ các nhà sản xuất uy tín sẽ góp phần duy trì độ bền, hiệu suất và tính ổn định lâu dài của lò hơi nước nóng.

3.1 Phân khúc cao cấp – VIESSMANN (Đức)

Lò hơi thiết kế dạng modul, buồng đốt Inox-Radial, hiệu suất lên tới 98%
Van an toàn đạt chuẩn CE, cảm biến áp suất loại Class 1, truyền thông Profibus
Hệ điều hành Vitotronic 300, tích hợp điều khiển từ xa, tự học PID
Tuổi thọ trung bình 12–15 năm, độ bền vượt trội

3.2 Phân khúc trung cấp – HOVAL (Thụy Sĩ)

Dòng UltraGas hiệu suất 92–95%, thích hợp nhà máy thực phẩm, khách sạn
Bộ trao đổi nhiệt bằng inox sóng, dễ vệ sinh
Trang bị sẵn van an toàn, cảm biến chuẩn EN12828, dễ tích hợp hệ thống điều khiển trung tâm
Giao diện thân thiện, dễ sử dụng

3.3 Phân khúc phổ thông – FERROLI (Ý)

Lò hơi dạng đứng và nằm ngang, điều khiển đơn giản
Van an toàn cơ khí, cảm biến analog, linh kiện dễ thay thế
Phù hợp các khu dân cư, xưởng nhỏ, bếp công nghiệp
Dễ lắp đặt, chi phí hợp lý, bảo trì đơn giản

4. Tại sao chọn ETEK để bảo trì lò hơi nước nóng

4.1 Kinh nghiệm triển khai và năng lực kỹ thuật chuyên sâu

ETEK là đơn vị hàng đầu tại Việt Nam chuyên cung cấp giải pháp bảo trì lò hơi nước nóng toàn diện – từ khảo sát, đánh giá, lập phương án kỹ thuật, đến thi công, hiệu chỉnh và đào tạo nhân sự. Đặc biệt, ETEK có khả năng triển khai các dự án tại nước ngoài như Đông Nam Á, Trung Đông và châu Phi.

Lý do lựa chọn ETEK:

Trên 200 hệ thống lò hơi nước nóng được ETEK bảo trì thành công tại Việt Nam và quốc tế
Đội ngũ kỹ sư cơ – nhiệt – tự động hóa có chứng chỉ quốc tế: ISO 9001, ISO 45001, EN 12828
Trang bị hiện trường hiện đại:
- Camera nhiệt FLIR T640 phát hiện điểm nóng
- Máy phân tích khí thải Testo 350, cảm biến áp suất hiệu chuẩn WIKA
- Bộ giả lập tín hiệu 4–20mA, máy đo độ dày kim loại bằng sóng siêu âm

Quy trình bảo trì chuyên nghiệp:

Khảo sát chi tiết hệ thống bằng mẫu checklist chuyên biệt
Đo đạc thông số nhiệt – áp – dòng khí – chất lượng nước
Vệ sinh, sửa chữa, hiệu chuẩn đồng bộ tất cả thiết bị chính: bộ đốt, cảm biến, van an toàn, trao đổi nhiệt
Lập báo cáo kỹ thuật trước và sau bảo trì, so sánh hiệu quả
Cung cấp hướng dẫn bảo trì định kỳ cho đội vận hành nhà máy

Tài liệu bàn giao:

Báo cáo đánh giá tình trạng ban đầu
Bảng kiểm tra kết quả bảo trì từng hạng mục
Thống kê thông số vận hành trước/sau can thiệp
Hướng dẫn SOP – vận hành an toàn
Hồ sơ lưu trữ phục vụ kiểm toán năng lượng ISO 50001 hoặc đánh giá ESG

5. Hiệu quả thực tế sau khi bảo trì lò hơi nước nóng

Dữ liệu đo lường tại các công trình bảo trì bởi ETEK cho thấy kết quả rõ rệt về kỹ thuật và kinh tế:

5.1 Trước bảo trì:

Hiệu suất nhiệt giảm xuống 75–82%
Lượng nhiên liệu tiêu hao cao: 1,3–1,4 lít DO/m³ nước nóng
Tăng chi phí vận hành 12–18%
Thời gian làm nóng kéo dài, dao động nhiệt độ đầu ra lớn ±5°C
Cảm biến áp suất và van an toàn sai lệch, không còn đáng tin cậy

5.2 Sau bảo trì:

Hiệu suất nhiệt phục hồi lên 90–93%
Nhiên liệu tiêu thụ giảm 10–20% tùy mức độ cáu cặn trước đó
Độ ổn định nhiệt độ đầu ra ±1.5°C
Giảm số lần dừng máy do lỗi xuống dưới 1 lần/quý
Các cảm biến và van hoạt động chính xác, không báo sai
Giảm phát thải khí CO từ 90–120 ppm xuống còn <50 ppm

5.3 Tác động kinh tế:

Tiết kiệm chi phí nhiên liệu từ 8–15%/năm
Tăng vòng đời hệ thống thêm 3–5 năm
Hoàn vốn chi phí bảo trì chỉ sau 4–6 tháng
Tạo điều kiện thuận lợi để đạt chứng nhận năng lượng xanh, tín chỉ carbon

6. Kết luận

Bảo trì lò hơi nước nóng định kỳ là giải pháp bắt buộc để duy trì hiệu suất, tiết kiệm nhiên liệu và đảm bảo an toàn vận hành lâu dài. Khi thực hiện đúng kỹ thuật, các công việc như vệ sinh bộ trao đổi nhiệt, kiểm tra van an toàn, bảo trì cảm biến áp suất không chỉ giúp khắc phục sự cố tiềm ẩn mà còn mang lại hiệu quả kinh tế thiết thực cho doanh nghiệp.

ETEK, với nền tảng kỹ thuật vững chắc, thiết bị hiện đại và đội ngũ kỹ sư chuyên nghiệp, cam kết mang đến dịch vụ bảo trì lò hơi nước nóng chất lượng cao, đạt chuẩn quốc tế và phù hợp từng điều kiện vận hành thực tế – không chỉ tại Việt Nam mà còn trên thị trường toàn cầu.

Sản phẩm và dịch vụ liên quan: