BẢO TRÌ LÒ HƠI CÔNG NGHIỆP THEO ĐỊNH KỲ ĐỂ ĐẢM BẢO HIỆU SUẤT VÀ AN TOÀN

Bảo trì lò hơi công nghiệp định kỳ là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp duy trì hiệu suất vận hành và giảm thiểu rủi ro an toàn. Bài viết cung cấp hướng dẫn chuyên sâu về lịch trình bảo trì, quy trình kỹ thuật và lưu ý cần thiết theo tiêu chuẩn quốc tế.

1. Giới thiệu vai trò của bảo trì lò hơi công nghiệp

Lò hơi công nghiệp là thiết bị sinh nhiệt trung tâm trong các nhà máy thực phẩm, hóa chất, dệt may, điện tử, và tòa nhà thương mại. Với áp suất vận hành thường xuyên từ 6–20 bar và nhiệt độ hơi lên đến 180–220°C, việc bảo trì định kỳ không chỉ nhằm kéo dài tuổi thọ thiết bị mà còn đảm bảo an toàn sản xuất.

Việc bỏ qua bảo trì định kỳ có thể dẫn đến:

• Giảm hiệu suất trao đổi nhiệt do đóng cặn
• Rò rỉ ống sinh hơi, gây thất thoát áp suất
• Sự cố nghiêm trọng như nổ nồi hơi, cháy lan

Một hệ thống được bảo trì đúng quy trình có thể tăng hiệu suất nhiệt thêm 8–12%, giảm tiêu hao nhiên liệu từ 5–15% và tránh các sự cố dừng máy ngoài kế hoạch.

2. Cấu trúc cơ bản của lò hơi công nghiệp cần bảo trì

Lò hơi công nghiệp có nhiều dạng: lò ống nước (water-tube), lò ống lửa (fire-tube), lò tầng sôi, lò ghi xích,… Trong đó, phổ biến nhất là lò hơi ống lửa do kết cấu gọn, dễ vận hành.

Một hệ thống lò ống lửa tiêu chuẩn bao gồm:

• Buồng đốt – nơi xảy ra quá trình đốt nhiên liệu
• Dàn ống lửa – dẫn khí nóng, trao đổi nhiệt với nước bao quanh
• Bộ hâm nước (economizer), bộ gia nhiệt khí (air-preheater)
• Hệ thống cấp nước, van an toàn, van hơi, thiết bị đo áp suất – nhiệt độ
• Tủ điều khiển trung tâm (PLC hoặc relay logic)

Việc vệ sinh ống lửa, nạo xỉ buồng đốt, kiểm tra rò rỉ đóng vai trò trung tâm trong bảo trì toàn hệ thống.

3. Lịch bảo trì định kỳ theo chu kỳ vận hành

Bảo trì lò hơi công nghiệp cần tuân thủ lịch trình chặt chẽ theo số giờ hoạt động hoặc chu kỳ thời gian cụ thể.

Lưu ý: Đối với lò chạy liên tục 24/7, cần rút ngắn chu kỳ kiểm tra xuống 50–70% so với mức tiêu chuẩn để đảm bảo an toàn tuyệt đối.

4. Vệ sinh ống lửa định kỳ – đảm bảo hiệu suất trao đổi nhiệt

Vệ sinh ống lửa là hạng mục quan trọng nhất trong bảo trì lò hơi công nghiệp.
Ống lửa bị bám muội, khói đen, dầu cháy không hết → giảm hiệu suất truyền nhiệt.

Thông số điển hình:

• Lớp bám muội dày 1 mm làm giảm 5–6% hiệu suất
• Định kỳ vệ sinh: mỗi 300–500 giờ vận hành hoặc 2 tuần/lần với tải nặng
• Dụng cụ: chổi thép chuyên dụng, đầu quay áp lực cao, hóa chất tan muội

Sau khi vệ sinh, cần đo lại nhiệt độ khí thải (stack temperature). Nếu giảm ≥10°C so với trước đó → hiệu suất đã cải thiện rõ rệt.

5. Nạo xỉ buồng đốt và kiểm tra buồng lửa

Nạo xỉ buồng đốt giúp duy trì buồng cháy sạch, đủ oxy, và giảm tiêu hao nhiên liệu.

• Xỉ tích tụ làm cản trở dòng khí nóng, tăng back pressure, gây quá nhiệt cục bộ
• Kiểm tra buồng đốt: nhiệt độ đồng đều, không có vết rạn vỏ chịu lửa, không lọt sáng vào vùng nguy hiểm
• Dụng cụ: xẻng nạo xỉ, thiết bị hút tro chân không, đèn soi nhiệt chống cháy nổ

Nạo xỉ cần thực hiện mỗi tuần hoặc sau 100 giờ vận hành nếu dùng nhiên liệu có tro cao (than đá, biomass).

6. Kiểm tra rò rỉ – yếu tố sống còn đảm bảo an toàn hệ thống

Kiểm tra rò rỉ là bước quan trọng trong bảo trì lò hơi công nghiệp, giúp phát hiện sớm sự cố có thể dẫn đến nổ nồi hơi hoặc cháy thiết bị.

Các dạng rò rỉ thường gặp:

• Rò nước tại mối hàn, mặt bích
• Rò hơi tại van hơi, khớp nối ống
• Rò dầu tại hệ thống cấp nhiên liệu

Cách kiểm tra:

• Dùng dung dịch tạo bọt hoặc máy dò siêu âm để phát hiện rò rỉ nhỏ
• Quan sát vết ố vàng, ăn mòn hoặc sương đọng quanh mối nối
• Kiểm tra áp suất giảm bất thường khi đóng kín van hơi → nghi ngờ rò rỉ

Xử lý rò rỉ càng sớm càng giảm tổn thất năng lượng và nguy cơ mất an toàn.

7. Kiểm tra van an toàn, cảm biến áp suất và hệ thống điều khiển

Van an toàn là thiết bị bảo vệ cuối cùng của lò hơi công nghiệp khi áp suất vượt ngưỡng cho phép. Việc kiểm định và hiệu chuẩn định kỳ là bắt buộc.

Thông số kiểm tra:

• Áp suất mở van: đúng trong phạm vi thiết kế ±0.2 bar
• Không có hiện tượng kẹt van, rò rỉ hơi sau khi đóng lại
• Van an toàn đạt chuẩn ASME Section I hoặc PED 2014/68/EU

Cảm biến đo áp suất, nhiệt độ, mực nước cần được hiệu chuẩn mỗi 6 tháng hoặc sau 1000 giờ vận hành.

Hệ thống điều khiển PLC nên được backup dữ liệu định kỳ, kiểm tra đầu vào/ra, relay trung gian, contactor và nguồn UPS.

8. Chỉ số vận hành cần theo dõi thường xuyên

Để đánh giá tình trạng bảo trì lò hơi công nghiệp, doanh nghiệp cần giám sát các chỉ số sau:

• Hiệu suất nhiệt (boiler efficiency): ≥82% đối với lò đốt dầu DO, ≥78% đối với lò đốt than
• Nhiệt độ khí thải: ≤230°C đối với lò mới, ≤260°C nếu đã qua sử dụng
• Tỷ lệ hơi sinh ra/nhiên liệu tiêu thụ (kg steam/kg fuel): càng cao càng tốt
• TDS (Tổng chất rắn hòa tan) trong nước lò: ≤3000 ppm
• Áp suất hơi ổn định: dao động trong ±0.3 bar

Các chỉ số này nên được ghi nhận hằng ngày qua hệ thống SCADA hoặc log sheet truyền thống để làm cơ sở điều chỉnh vận hành.

9. Ba thương hiệu cung cấp lò hơi công nghiệp nổi bật theo phân khúc

Phân khúc cao cấp – BOSCH Thermotechnology (Đức)

• Lò hơi ống lửa và ống nước hiệu suất cao
• Tích hợp hệ thống điều khiển BCO (Boiler Control System) đạt tiêu chuẩn EN 12952
• Tuổi thọ trung bình trên 20 năm, phù hợp cho ngành thực phẩm và y dược
• Được sử dụng rộng rãi ở châu Âu, Trung Đông, Đông Nam Á

Phân khúc trung cấp – MIURA (Nhật Bản)

• Công nghệ lò hơi modular, khởi động nhanh, tiết kiệm không gian
• Có chức năng tự vệ sinh ống lửa, cảnh báo rò rỉ thông minh
• Phù hợp với nhà máy chế biến thực phẩm, linh kiện điện tử
• Có nhà máy sản xuất tại Thái Lan, phân phối mạnh tại Đông Nam Á

Phân khúc phổ thông – GETABEC (Thái Lan)

• Sản phẩm lò ghi xích, lò tầng sôi đốt than, biomass
• Giá thành hợp lý, cấu hình linh hoạt, dễ bảo trì
• Phù hợp với nhà máy gỗ, sấy nông sản, xưởng cơ khí
• Có mặt tại hơn 10 quốc gia châu Á

10. Tại sao chọn ETEK cho dịch vụ bảo trì lò hơi công nghiệp

10.1 Kinh nghiệm đa ngành – đa khu vực

ETEK là đơn vị hàng đầu tại Việt Nam chuyên cung cấp giải pháp bảo trì lò hơi công nghiệp cho nhiều lĩnh vực như thực phẩm, dệt may, gỗ, hóa chất, điện tử.
Chúng tôi đã triển khai thành công tại các nhà máy lớn, khu công nghiệp và dự án quốc tế tại Đông Nam Á, Trung Đông và châu Phi.

ETEK am hiểu đặc thù vận hành của từng loại nhiên liệu (gas, DO, biomass, than đá), kết cấu lò (ống lửa, tầng sôi, ghi tĩnh/xích), và có khả năng tích hợp hệ thống điều khiển PLC – HMI theo tiêu chuẩn quốc tế như EN 12953, IEC 61508, ASME BPVC Section I.

10.2 Gói bảo trì linh hoạt – phù hợp mọi loại hình doanh nghiệp

ETEK cung cấp đa dạng gói dịch vụ:

• Gói định kỳ: theo chu kỳ giờ hoạt động (200h – 500h – 1000h)
• Gói tổng thể hàng năm: đại tu, hiệu chuẩn, kiểm định
• Gói giám sát thông minh: tích hợp cảm biến online, cảnh báo sớm qua cloud SCADA

Mỗi gói đều kèm theo hồ sơ kỹ thuật chi tiết, báo cáo ảnh chụp trước/sau, chỉ số vận hành và đề xuất tối ưu hệ thống.

ETEK cam kết thời gian phản hồi <24h trong nước và <72h tại khu vực Đông Nam Á.

10.3 Trang thiết bị và linh kiện sẵn kho – giảm thiểu thời gian dừng máy

ETEK luôn duy trì kho linh kiện thiết yếu tại Hà Nội và TP.HCM, bao gồm:

• Đầu đốt (burner): Riello, Weishaupt, Baltur
• Cảm biến áp suất – nhiệt độ – mực nước: Wika, Endress+Hauser
• Van an toàn, van xả đáy, bơm cấp nước: Spirax Sarco, KSB, Grundfos
• Dụng cụ bảo trì chuyên dụng: chổi vệ sinh ống lửa, đầu nạo xỉ, đầu dò rò rỉ siêu âm

Chúng tôi cung cấp dịch vụ hiệu chuẩn tận nơi, thay thế nhanh chóng, bảo hành linh kiện 12–18 tháng.

11. Kết luận

Việc thực hiện bảo trì lò hơi công nghiệp theo định kỳ không chỉ giúp doanh nghiệp duy trì hiệu suất tối ưu, mà còn đảm bảo an toàn cho con người và tài sản.

Thông qua kiểm tra các hạng mục trọng yếu như:

• Vệ sinh ống lửa, nạo xỉ buồng đốt, kiểm tra rò rỉ
• Đo đạc hiệu suất, hiệu chuẩn cảm biến, kiểm định van an toàn
• Ghi nhận chỉ số vận hành và đánh giá định kỳ toàn hệ thống

Doanh nghiệp có thể:

• Nâng hiệu suất nhiệt lên 85–90%
• Giảm tiêu hao nhiên liệu 8–15%
• Kéo dài tuổi thọ thiết bị >12 năm
• Tránh ngừng máy đột xuất, giảm chi phí sửa chữa lớn

Với năng lực kỹ thuật vượt trội, đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm và khả năng triển khai dự án tại khu vực nước ngoài, ETEK tự tin là đối tác chiến lược đồng hành cùng doanh nghiệp trong suốt vòng đời hệ thống lò hơi – từ vận hành ổn định đến tối ưu hiệu quả vận hành.

Bài viết liên quan:

• Nâng cấp lò hơi công nghiệp với công nghệ đốt mới

• Tiêu chuẩn môi trường và kỹ thuật cho lò hơi công nghiệp

• Tư vấn các loại lò hơi

• Thị trường quốc tế