BẢO TRÌ LÒ HƠI GHI BẬC THANG

Lò hơi ghi bậc thang là thiết bị đốt nhiên liệu rắn hiệu suất cao, được ứng dụng phổ biến trong các ngành công nghiệp chế biến thực phẩm, dệt nhuộm, gỗ, điện sinh khối… Tuy nhiên, để duy trì vận hành ổn định, an toàn và tiết kiệm, việc bảo trì lò hơi ghi bậc thang định kỳ theo tiêu chuẩn kỹ thuật là bắt buộc, đặc biệt với các hạng mục chuyển động như ghi, xy lanh và bộ truyền động.

1. Giới thiệu về lò hơi ghi bậc thang và vai trò bảo trì

1.1 Cấu tạo và nguyên lý vận hành

Lò hơi ghi bậc thang (Reciprocating Grate Steam Boiler) sử dụng cơ cấu ghi chuyển động qua lại theo bước, cho phép nhiên liệu cháy đều trong suốt quá trình di chuyển từ đầu ghi đến cuối ghi. Hệ thống bao gồm:

• Buồng đốt: xây gạch chịu nhiệt, có cửa cấp nhiên liệu và hút tro
• Ghi bậc thang: cấu thành từ các thanh ghi đặt lệch cấp, chuyển động nhờ cơ cấu truyền động – xy lanh – motor
• Bộ cấp nhiên liệu tự động: vít tải, băng tải hoặc tổ hợp nạp ép
• Quạt cấp gió sơ cấp và thứ cấp, điều chỉnh bằng biến tần
• Ống sinh hơi, bảo ôn, van hơi và thiết bị an toàn

Thông số kỹ thuật phổ biến:

• Công suất: 6–30 tấn hơi/giờ
• Áp suất hơi: 8–12 bar
• Tốc độ ghi: 0.3–0.6 m/phút
• Nhiệt độ khí thải: 210–260°C
• Hiệu suất nhiệt: 75–82%

1.2 Vai trò bảo trì trong vận hành lò hơi ghi bậc thang

Sau 2–3 năm vận hành, các thành phần chuyển động trong lò hơi ghi bậc thang sẽ bị mài mòn, mất căn chỉnh, dẫn đến:

• Ghi rung, lệch nhịp, phát sinh tiếng ồn >85 dBA
• Xy lanh đẩy bị rò dầu, mất lực đẩy, hành trình không đều
• Bộ truyền động sai lệch, dẫn đến ghi giật cục, tăng tiêu hao điện
• Nhiên liệu cháy không đều, lượng CO và tro xỉ tăng mạnh

Việc bảo trì định kỳ sẽ giúp:

• Duy trì tốc độ ghi ổn định ±5%
• Giảm rung động dưới 2 mm/s (theo ISO 10816)
• Tăng tuổi thọ hệ truyền động thêm 3–5 năm
• Giảm CO trong khí thải về dưới 180 ppm
• Tiết kiệm nhiên liệu 10–15% tùy điều kiện đốt

2. Các hạng mục bảo trì chính trong lò hơi ghi bậc thang

2.1 Bôi trơn cơ cấu ghi – grate mechanism lubrication

Cơ cấu ghi trong lò hơi ghi bậc thang hoạt động liên tục ở nhiệt độ cao (600–900°C), với chu kỳ chuyển động 8–20 lần/phút. Do đó, bôi trơn đúng loại và đúng chu kỳ là bắt buộc.

Loại mỡ bôi trơn sử dụng:

• Mỡ gốc lithium hoặc molybden (NLGI #2)
• Nhiệt độ làm việc: ≥250°C
• Chống ôxy hóa, kháng mài mòn và ăn mòn hóa học

Vị trí bôi trơn định kỳ:

• Khớp nối trục đẩy – ghi: 1 lần/ngày
• Gối đỡ thanh ghi: 1–2 lần/tuần
• Vòng bi trục lệch tâm: mỗi 200–300 giờ hoạt động

Công cụ sử dụng:

• Súng bơm mỡ có đồng hồ đo áp lực
• Phễu tra dầu nhiệt chịu nhiệt độ ≥300°C
• Hệ thống bôi trơn tự động (tùy nâng cấp)

Bảo trì đúng giúp giảm ma sát >30%, ngăn ngừa mài mòn khớp ghi, đồng thời tiết kiệm điện tiêu thụ cho motor truyền động đến 8–10%.

2.2 Kiểm tra xy lanh đẩy – kiểm tra xy lanh đẩy

Xy lanh đẩy (actuator cylinder) là thành phần cơ học – thủy lực hoặc khí nén – chịu trách nhiệm tạo chuyển động qua lại cho ghi bậc thang. Đây là cơ cấu hoạt động liên tục, chịu nhiệt và rung, nên rất dễ xảy ra các lỗi như rò rỉ dầu, sai hành trình hoặc mất áp.

Các hạng mục cần kiểm tra định kỳ:

• Độ kín xy lanh: kiểm tra bằng cách giữ áp lực ở cuối hành trình và đo lượng sụt áp trong 30 giây (không quá 0.5 bar)
• Trục xy lanh: kiểm tra độ cong bằng đồng hồ so (sai lệch không quá 0.05 mm trên chiều dài 1 m)
• Piston seal: thay định kỳ mỗi 18–24 tháng hoặc khi áp suất không ổn định
• Dầu thủy lực: kiểm tra độ nhớt, mức cặn và màu sắc bằng bút đo TDS hoặc kính quan sát
• Van điều khiển hành trình: đảm bảo thời gian mở/đóng đúng với thông số thiết kế (5–8 giây/lần)

Kết quả sau bảo trì chuẩn:

• Thời gian đẩy/lùi ổn định trong sai số ±0.5 giây
• Tốc độ ghi không bị giật cục khi thay đổi tải
• Giảm tiêu thụ điện của bơm thủy lực hoặc máy nén khí 5–7%
• Tăng tuổi thọ hệ thống đẩy thêm 3–4 năm

2.3 Bảo trì bộ truyền động – drive system maintenance

Bộ truyền động gồm các thành phần: motor điện, hộp giảm tốc, trục truyền, khớp nối đàn hồi, bánh răng – tất cả hoạt động trong môi trường nhiệt cao, tro bụi nhiều, dễ xuống cấp nhanh nếu không bảo trì định kỳ.

Các bước bảo trì tiêu chuẩn:

• Kiểm tra độ rung motor bằng thiết bị đo (giá trị RMS không quá 3.5 mm/s theo ISO 10816-3)
• Kiểm tra nhiệt độ vỏ motor bằng camera nhiệt – không vượt quá 90°C
• Thay dầu hộp số mỗi 3000–4000 giờ hoạt động (dầu gốc tổng hợp SAE 80W-90, cấp API GL-5)
• Siết lại bulong khớp nối, kiểm tra cao su chống rung (thay mới nếu biến dạng >25%)
• Cân tâm trục: dùng thiết bị cân bằng laser, sai lệch ≤0.03 mm

Các hư hỏng phổ biến nếu không bảo trì:

• Gãy trục truyền → dừng lò đột ngột
• Chảy dầu hộp số → quá nhiệt bánh răng
• Khớp nối bị cứng → phá vỡ gối đỡ
• Vòng bi hỏng → tiếng ồn lớn, rung toàn lò

Lợi ích bảo trì định kỳ:

• Kéo dài tuổi thọ motor từ 5 năm lên 8–10 năm
• Tiết kiệm 5–8% điện năng
• Hạn chế dừng lò do sự cố đột xuất
• Duy trì độ tin cậy hệ thống ở mức ≥97%

2.4 Lập lịch bảo trì định kỳ cho lò hơi ghi bậc thang

Để tối ưu vận hành, doanh nghiệp cần xây dựng lịch bảo trì lò hơi ghi bậc thang với tần suất phù hợp từng hạng mục:

Công cụ hỗ trợ chuyên dụng: bút đo nhiệt, đồng hồ so, camera hồng ngoại, máy đo rung, bộ tra mỡ áp lực…

3. Các thương hiệu quốc tế chuyên cung cấp lò hơi ghi bậc thang

3.1 Phân khúc cao cấp – JERNANOX (Đức)

• Cung cấp hệ thống lò hơi ghi bậc thang tự động hóa toàn phần
• Xy lanh thủy lực có hành trình ±0.1 mm, servo motor hiệu suất IE4
• PLC điều khiển lưu lượng cấp gió, cấp nhiên liệu, và ghi đồng bộ
• Tuân thủ tiêu chuẩn: EN 12953, ISO 45001, CE, TUV Rheinland

3.2 Phân khúc trung cấp – HURST BOILER (Hoa Kỳ)

• Ghi bậc thang bằng gang đúc hợp kim, hoạt động ổn định 5–7 năm
• Hệ truyền động dạng cơ khí – thủy lực kết hợp, dễ bảo trì
• Có tùy chọn biến tần điều khiển ghi và motor cấp liệu
• Hệ thống cấp gió điều chỉnh tự động bằng cảm biến O₂

3.3 Phân khúc phổ thông – GETABEC (Thái Lan – Đức)

• Cấu trúc gọn nhẹ, công suất 5–15 tấn/h, phù hợp nhà máy nhỏ và vừa
• Bộ truyền động dạng cơ khí thuần túy, dễ lắp đặt và bảo trì
• Ghi được củi, trấu, mùn cưa, vỏ cà phê, tro xỉ thấp
• Có dịch vụ kỹ thuật tại chỗ trong khu vực ASEAN

4. Vì sao chọn ETEK cho bảo trì lò hơi ghi bậc thang

4.1 Năng lực triển khai chuyên sâu – mở rộng quốc tế

ETEK là đơn vị tiên phong trong bảo trì, cải tạo và vận hành hệ thống lò hơi ghi bậc thang với hơn 15 năm kinh nghiệm. Chúng tôi đã thực hiện thành công trên 250 công trình trong nước và hơn 40 dự án quốc tế tại Đông Nam Á, Trung Đông và châu Phi.

Điểm nổi bật trong năng lực của ETEK:

• Đội kỹ sư cơ – nhiệt – điều khiển được đào tạo bài bản, có thể trực tiếp làm việc tại nhà máy nước ngoài
• Thiết bị kiểm tra hiện đại: camera nhiệt FLIR, máy đo rung Vibroport, bộ phân tích khí thải Testo 350
• Quy trình kiểm tra – bảo trì – nghiệm thu theo tiêu chuẩn ISO 9001, ISO 45001
• Dịch vụ kỹ thuật song ngữ (Anh – Việt), phù hợp với các yêu cầu quản lý quốc tế

4.2 Dịch vụ bảo trì trọn gói – tối ưu vận hành dài hạn

ETEK cung cấp gói bảo trì định kỳ hoặc theo yêu cầu đột xuất, kết hợp chẩn đoán chuyên sâu – cải tiến kỹ thuật – giám sát vận hành sau bảo trì.

Gói dịch vụ điển hình:

• Kiểm tra toàn diện cơ cấu ghi, xy lanh, trục truyền, bạc đạn
• Tra dầu – bôi trơn – thay vật tư hư hỏng
• Cân chỉnh đồng trục, hiệu chỉnh hành trình xy lanh, đồng bộ PLC
• Đào tạo đội ngũ vận hành về kỹ thuật bảo trì cơ bản
• Đo hiệu suất hệ thống sau bảo trì: tiêu hao nhiên liệu, CO/O₂, hiệu suất sinh hơi

Hiệu quả thực tế sau khi sử dụng dịch vụ ETEK:

• Giảm tiêu hao nhiên liệu 10–15%
• Kéo dài tuổi thọ hệ thống 5–8 năm
• Đảm bảo hệ thống không rung giật, ghi chạy êm, hơi sinh ra đều
• Giảm sự cố dừng lò ngoài kế hoạch đến 80%

4.3 Vật tư chính hãng – sẵn kho – thay thế nhanh

ETEK chủ động cung cấp đầy đủ các linh kiện cần thiết cho công tác bảo trì lò hơi ghi bậc thang, với khả năng giao hàng nhanh, lắp đặt tại chỗ.

Vật tư chủ lực:

• Thanh ghi đúc Cr-Mo hoặc Inconel, chịu mài mòn, chịu sốc nhiệt cao
• Xy lanh thủy lực (hành trình từ 200–800 mm), piston seal Parker, cút nối chịu nhiệt
• Hộp số – motor IE3–IE4, khớp nối mềm, bạc trượt, gối đỡ tiêu chuẩn SKF
• Dầu thủy lực, mỡ chịu nhiệt, vải chịu lửa dùng trong môi trường >900°C
• PLC Siemens, cảm biến hành trình, biến tần ABB, bộ giám sát rung động

Tất cả vật tư đều có chứng chỉ xuất xứ (CO), chứng chỉ chất lượng (CQ) và bảo hành từ 6 đến 18 tháng tùy hạng mục.

5. Kết luận

Lò hơi ghi bậc thang là giải pháp tối ưu cho đốt nhiên liệu rắn trong công nghiệp, nhưng để duy trì hiệu quả, tính ổn định và an toàn, bảo trì định kỳ là yếu tố không thể thiếu.

Việc thực hiện đúng quy trình bảo trì lò hơi ghi bậc thang sẽ giúp:

• Tăng hiệu suất vận hành 5–10%
• Giảm tiêu hao nhiên liệu lên đến 15%
• Phát hiện sớm hư hỏng, tránh dừng máy đột xuất
• Tăng tuổi thọ thiết bị, giảm chi phí vận hành dài hạn
• Đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật, môi trường trong nước và quốc tế

ETEK, với kinh nghiệm thực chiến, trang thiết bị hiện đại và năng lực triển khai xuyên quốc gia, cam kết là đối tác kỹ thuật đáng tin cậy cho mọi dự án bảo trì và tối ưu hóa hệ thống lò hơi ghi bậc thang.

Sản phẩm và dịch vụ liên quan:

• TƯ VẤN CÁC LOẠI LÒ HƠI KHÁC
• LẮP ĐẶT LÒ HƠI GHI BẬC THANG
• BẢO TRÌ LÒ HƠI GHI BẬC THANG
• NÂNG CẤP LÒ HƠI GHI BẬC THANG
• SỬA CHỮA LÒ HƠI GHI BẬC THANG
• THỊ TRƯỜNG QUỐC TẾ